یا مهدی ادرکنی

چند جمله از شغل

در فرهنگ حیات بخش اسلام، کار یا شغل وسیله­‌ای برای کسب روزی حلال، خدمت به مردمان، جلب رضایت پروردگار و نزدیک شدن به خدا است. در حقیقت برای پیشبرد جامعه به سوی اهداف والا، به شغل های گوناگون نیاز است و به هیچ یک از مشاغل، به دیده حقارت نباید نگریست.

انسان مى‏‌تواند با كار و تلاش، زندگى خود را تأمين نمايد و از فقر، كه منشأ بسيارى از رذايل اخلاقى است، رهايى يابد و با بهبود وضع اقتصادى، بسيارى از اعمال دينى خود را انجام دهد.

اسلام، طلب روزى را به منظور تأمين زندگى، واجب مى‏داند، و به سحر­خيزى، سفر وتحمّل سختى در راه كسب روزى، سفارش كرده است.

اسلام، مردم را به كار و تلاش، تشويق كرده است، وكارگر زحمتكش در فرهنگ اسلام، ارج و منزلت ويژه‌‏اى دارد، تا جايى كه كار براى تأمين معاش همانند جهاد در راه خدا قلمداد شده است1.

در واقع كار، علاوه بر رفع نيازهاى مادّى انسان، داراى اثرات زيادى بر اخلاق انسانى است كه مى‏‌توان به بى­‌نيازى از ديگران، حفظ دين و عزّت نفس، اشاره كرد. بر شخص مسلمان واجب است كه در حدّ ضرورت و به قدر توان، كار كند و مخارج خود و خانواده‏اش را تأمين سازد.

اگر انگيزه كار و به دست آوردن مال، تأمين معاش و بى نيازى از ديگران باشد، آن كار، مقدّس و آن مال، ممدوح و صاحبش مورد احترام است.

شغل انسان بايد مباح باشد و نيز مالى را كه صرف هزينه‏‌هاى زندگى خود مى‌‏كند، بايستى حلال باشد. اولياى گرامى اسلام همواره پيروان خود را از پستى و ذلّتِ‏ درخواست و طلب از ديگران باز مى‌‏داشتند و مى‏‌كوشيدند تا آنان را به عزّت و بزرگوارى عادت دهند؛ از آنان مى‌‏خواستند كه حتّى در سخت‏‌ترين شرايط از كار شرافتمندانه براى امرار معاش خود دست برندارند و با سعى و كوشش، خود را از ديگران بى‏‌نياز سازند.

كسى كه توان كار كردن دارد و مى‌‏تواند از راه مشروع امرار معاش كند، ولى بيكار و سربار جامعه است و بدين وسيله شخصيت انسانى خود را پايمال مى‏‌سازد، انسان ارزشمندى نيست2.

در جامعه اسلامی شغل هر فردى از يك طرف مجراى درآمد مالى و وسيله زندگى و از طرف ديگر سازنده شخصيّت اجتماعى و صفات اخلاقى اوست، زیرا شغل هر انسانى روى شخصيّتش اثر عميق دارد و صفات اخلاقى وى بر اساس نيازمندي‌هاى آن شغل، ساخته مى‌‏شود3.

بر همه مسلمانان واجب است شغلی نیکو انتخاب کنند تا در مسیر سعادت دنیوی و اخروی قرار گیرند.

سید احمد سجادی

پی‌نوشت‌ها:

1. اخلاق اقتصادى، الهامى‏نيا- وفا- مقدس‏نيا، جلد 2، ص 27

2. اخلاق اطلاعاتی، الهامی نیا و همکاران، جلد 1، ص 100

3. اخلاق اقتصادى، الهامى‏نيا- وفا- مقدس‏نيا، جلد 2، ص 19